Öksürük Nedir?

Öksürük; boğaz ve üst solunum yollarını etkileyen enfeksiyonlar, mikroplar ve tahriş edici maddeleri vücuttan uzaklaştırmak için havanın akciğerlerden hızla dışarı atılması durumu olan ve vücudun verdiği doğal bir refleks olarak bilinir.

Vücudun kendini iyileştirmesi, onarması ve korumasına yardımcı olan öksürük, kişinin yaygın olarak yaşadığı sorunlardan biridir. Zaman zaman yaşanan öksürükler normal karşılanırken sürekli bir şekilde kişiyi zorlayan öksürüğün altında yatan nedenin belirlenmesi için doktora danışmak gerekir.

Çoğu öksürük şikayetinde bal ve limon, zencefil, ıhlamur veya nane limon gibi sıcak içecekler içmek, tuzlu su gargarası yapmak, bulunulan ortamı nemlendirmek ve boğaz pastili emmek öksürüğe iyi gelen doğal seçeneklerdir.

Eğer öksürük sırasında balgam adı verilen sıvı da geliyorsa buna “prodüktif öksürük” denir. 3 hafta ve daha uzun süren öksürükler kronik öksürük olarak kabul edilir ve bu durum bazen senelerce sürebilir. Akut öksürük enfeksiyonları ise sinüzit, farenjit, nezle, akciğerlere yabancı cisim kaçması gibi nedenlerle oluşur.

Öksürük Çeşitleri Nelerdir?

Kuru öksürük

Öksürükte balgam bulunmuyorsa bu durum kuru öksürük olarak tabir edilir ve boğazda gıcık bir his yaratır. Eğer ateş, mide bulantısı, halsizlik ile birlikte görülmüyorsa genellikle ciddi bir hastalık belirtisi olmasa da kuru öksürük özellikle nezle ve grip, farenjit, astım, geniz akıntısı, reflü, kalp yetmezliği, tüberküloz, akciğerde sıvı toplanması gibi durumlarda ortaya çıkar.

Balgamlı öksürük

Eğer öksürükle birlikte balgam adı verilen sıvı geliyorsa buna ‘prodüktif öksürük’ adı verilir. Sinüzit, bronşit veya sigara tüketimi ise balgamlı öksürüğe neden olabilir. Ne yazık ki; özellikle sigara içen kişiler, öksürüğü ve balgamı sigara içmenin “normal” bir sonucu olarak kabul etmektedir. Oysa hem öksürük hem de balgam pek çok kronik ciddi hastalığın belirtisi olabilir. Bu hastalıklardan belki de en az bilineni bronşektazidir. Bunun için aslında sigara öksürüğü sanılan şikayet “bronşektazi”ye ait olabilir.

Alerjik öksürük

Öksürük vücudun savunma mekanizmasıdır ve solunum yollarının en üstünden en altına kadar herhangi bir noktadan kaynaklanabilir. Öksürüğü kesmek amacıyla ilaç kullanmak ve bu refleksi baskılamak çocuklarda çok tercih edilen bir uygulama değildir. Alerjen duyarlılığının neden olduğu öksürük şikayetlerinin önüne geçebilmek için öncelikle hangi alerjene karşı duyarlılığın olduğu tespit edilmelidir. Bunun için çeşitli laboratuvar testleri ve alerji deri testleri tanı koyma amacıyla uygulanabilmektedir. Alerjenin tanımlanmasından sonra uygun alerjenden kaçınma yöntemlerinin uygulanması, çevresel alerjen yükünü azaltacaktır. Ayrıca gerekli hallerde çeşitli semptom giderici ve koruyucu ilaçlar ve alerjene özgü immunoterapi (alerji aşı tedavisi) yöntemleri de tedavi basamaklarını oluşturmaktadır.

Çocuklarda öksürük neden olur?

Öksürük, çocukluk çağı hastalıklarının en yaygın belirtilerinden biridir. Bunlar arasında en yaygın olanları, RSV virüsü ve krup gibi hastalıklar, viral enfeksiyonlar, bademcik iltihabı, kulak enfeksiyonları, geniz eti ve geniz akıntısı, burun tıkanıklığı ve alerjidir. Öksürük uzun süredir varsa astım veya hava yollarında enfeksiyona işaret edebilir.

Çocuklarda öksürük gerçekte vücudun bir savunma mekanizmasıdır ve solunum yollarının en üstünden (burun içi bir sorundan) en altına kadar herhangi bir noktadan kaynaklanabilir. Çocuk ya da bebekler öksürerek üst veya alt solunum yollarındaki enfeksiyon etkeni ve alerjik madde gibi yabancı cisimleri vücudundan atmaya çalışır. Bu refleks mekanizmanın baskılanması çocuklarda tehlikeli sonuçlar doğurabileceği için öksürük kesici ilaçlar çocuk yaş grubunda kullanılmamalıdır.

Çocuklarda tedavi uygularken amaç öksürüğü kesmek değil, öksürüğe neden olan sorunu oradan kaldırmak olmalıdır.

Öksürüğe Ne İyi Gelir?

Öksürüğü en hızlı kesen yöntem, düzenli su içmek, 1-2 çay kaşığı bal yiyerek mukus üretimini azaltmak, öksürüğü yatıştıran et suyu ve bitkisel çaylar gibi sıcak sıvılar tüketmek, mentollü boğaz pastili emmek, sıcak bir duş ya da nemlendirici ile nemli hava solumak ve tuzlu su ile gargara yapmaktır.

Öksürüğe iyi gelen yöntemler şunları içerir:

  • Nane-limon, ıhlamur, zencefil ve hatmi gibi çaylar yanı sıra et suyu gibi sıcak sıvılar tüketmek
  • Tuzlu su ile gargara yapmak
  • Ballı ve limonlu ılık su içmek
  • Sıcak duş almak veya sıcak su buharı solumak
  • Boğaz pastili emmek
  • Bol su tüketmek öksürük dürtüsünü azaltır
  • Ananas suyu ya da takviye ile bromelain almak
  • Probiyotik içeren gıdalar tüketmek
  • İstirahat etmek
  • Bal, limon ve karabiber macunu yemek